سادات افغانی

برخي افراد مغرض و کينه توز ، سادات را خرافه کيش معرفي مي کنند اما يکي از اندیشمندان با انصاف هزاره  بنام حسن پولادی، سادات هزاره را در کنار روحانيون ، خرافه ستيز دانسته است. اينک سخن اين نويسنده را باهم مي خوانيم :

همانند همسايگان  خود ، هزاره ها نيز  داراي عقيده موهوم پرستي هستند. پذيرش اسلام توسط نياکان آن  ها نتوانست کمکي به آن  ها نمايد به جز اينکه آهسته آهسته ترس از طبيعت وقدرت شيطاني را در آن ها تلقين نمود. امري که عقائد هزاره ها را جز اندکي ، باورها و کردارهاي برگرفته از تعليمات اسلامي و پندارهاي موروثي غير اسلامي پوشش مي دهند اما موهوم پرستي و مذهب دو چيز مرتبط با هم نيستند ولي انسان مي تواند آن دو را در کنار هم در وجود يک فرد بيابد. اگرچه ملاها و سادات هزاره در حال فرونشاندن خرافات و عقايد غير اسلامي هستند.

 با اين وجود زندگي روز مره يک هزاره سرشار از اين خرافات است. در هنگام ولادت ، در لحظات احتضار و مرگ ، در وقت مریضی یا حتی در حین ازدواج ، خرافات همیشه وجود داشته و در همه جا عرض اندام نموده است. اگرچه بعضی از خرافات درحال کمرنگ شدن است ، انسان می تواند موارد بسیاری از آن ها را هنوز هم در هزاره جات مشاهده کند. در خیلی از این خرافات ، مربوط به نیک یمن و بد یمن ، هزاره ها با دیگر نژادهای ساکن در افغانستان شریک هستند ، بعضی از آن ها مخصوص هزاره ها است.

اين مادر بزرگ مليت هزاره است  که داستان هاي مربوط به ارواح شيطاني و موهوم پرستي را براي نوه هاي خود منتقل مي کند. همانسان که آنان رشد مي کنند، اعتقاد شان به نيروهاي ماوراي طبيعت حتي از همبازي هاي شان که داستان هاي جديد را تعريف مي کنند ، افزايش مي يابد. کتاب (هزاره ها ، تاريخ ، فرهنگ ، سیاست، اقتصاد ، ص228- 229 )